Twente wordt op tientallen plaatsen gesierd door kastelen en historische buitenhuizen. Dikwijls vormen zij de kern van een landgoed of buitenplaats, die met hun grote variatie aan historische structuren, met parken en bossen en landbouwgronden kenmerkend zijn voor de landstreek. Kastelen zijn met de kerken de oudste stenen gebouwen van ons land. Binnen hun muren hebben zich zowel familietaferelen als historische gebeurtenissen afgespeeld. Hun bewoners hebben vaak een belangrijke rol vervuld in regionale en landelijke ontwikkelingen. Behalve de eigenaren zelf waren architecten en kunstenaars bij hun bouw en decoratie betrokken. De aanwezigheid en het voortbestaan van deze tastbare getuigen van onze Twentse en vaderlandse geschiedenis zijn echter allerminst vanzelfsprekend. Oorlogshandelingen, economische recessie en verwaarlozing vormden door de eeuwen heen bedreigingen in hun voortbestaan.

In onze tijden zetten vele particuliere eigenaren en diverse monumentenorganisaties zich in voor hun instandhouding. Meestal is de stichting van een kasteel niet schriftelijk gedocumenteerd en kan een datering van de eerste bouwactiviteiten alleen op stilistische gronden of aan de hand van archeologisch onderzoek worden gegeven. Het meest concrete gegeven is vaak de eerste vermelding in een officieel document van een bestaand huis, dat dus voor die datum werd gesticht. Het kasteel Twickel is een goed voorbeeld van het proces van een geleidelijke groei. De oude burchten waren complexen met een voorburcht, een hoofdburcht en een donjon, die elk een rol speelden in de verdediging. De hoofdburcht bestond uit een vrijstaande zaalburcht, door water omgeven, met een meter twintig dikke muren. De zaal was toegankelijk via een ingang in de gevel van de ridderzaal. Gemetselde muurtrappen zorgden voor verbinding tussen de verdiepingen. Een donjon is een toren als verdedigingswerk. De kastelen waren geheel op verdediging ingesteld, met gracht, poortgebouw, binnengracht met brug en hoge gesloten muren, die vanuit vooruitspringende hoektorens konden worden verdedigd.