Aan de randen van de aardschijf, ver van de beschaafde wereld, lag de loodgrijze zee van het noorden. De zee was wreed. De golven vol watermonsters, konden oprijzen als bergen. Nevels kwamen en gingen als spookbeelden, soms stolde het water tot ijs, en vaak heerste er een kilte als in het schaduwrijk van de doden. Achter de stranden lag een moerassige eindeloosheid, doorsneden door brede rivieren die traag uitstroomden in de zee, die er kwam en ging naar willekeur. Wolken joegen over de kwelders, over de kale wildernissen van het sponzige hoogveen. De aarde was woest en leeg. De schepping kende er geen orde. Het gebied was een product van de elementen, een aangespoeld, opgestuwd en verwaaid land: de delta. Wie zich verdiept in het verleden van Groningen ziet een eindeloze stroom van gebeurtenissen, ideeën en zekerheden voorbijkomen, waarvan de bedding zich aanhoudend verlegd, net een meanderende rivier. Er lag helemaal geen welomschreven gebied klaar om tot de provincie Groningen uit te groeien als het land tussen de Noordzee en de Hondsrug. In een eindeloze keten van geweld, huwelijkspolitiek van de Europese aristocratie en toeval is uiteindelijk een provincie gegroeid die we Groningen noemen. Geschiedschrijvers voldoen meestal graag aan de wens uit te leggen wat er nu precies gebeurd is en waarom. Daarbij wordt echter regelmatig het toeval over het hoofd gezien. Maar al te vaak heeft de Groningse samenleving weinig andere mogelijkheden dan het beste te maken van omstandigheden die van buitenaf worden bepaald. Een geschiedenis is daarbij geen onfeilbare, maar wel een onmisbare gids. Want het heden vloeit niet rechtstreeks en onvermijdelijk uit het verleden voort, maar is desondanks niet te begrijpen zonder inzicht in wat aan het heden voorafging. Iedere generatie stelt nieuwe en andere vragen aan de geschiedenis. Iedere generatie verwerft ook andere inzichten dan voorgaande generaties. Dit is mijn selectie uit een stortvloed van gebeurtenissen die samen het verleden van Stad en Ommelanden uitmaken. Dit is niet de geschiedenis, maar een geschiedenis van Stad en Ommelanden. Ook deze verhalen zullen blijven stromen en meanderen, door oneindig laagland.